Page 64 - Best Dergisi

62 ARAŞTIRMA

MetLife Emeklilik ve Hayat Genel Müdürü Deniz Yurtseven
“Yurtiçi tasarruf araçları içinde en yüksek büyüme hızı BES fonlarında”

Tasarruf bilincinin oluşmasında eğitimin çok 12 Temmuz 2019 tarihli verilerine göre BES’te
önemli bir yere sahip olduğunu düşünüyorum. devlet katkısı dahil 100 milyar 149 milyon TL
Genç nesillerin tasarruf bilincini ilkokuldan fon büyüklüğüne, 6,8 milyon katılımcıya ve 8
itibaren kazanması için var gücümüzle çalış- milyon sözleşmeye ulaşıldığını görüyoruz.
malıyız. Ülkemizde tasarruf oranları gelişmiş
ülkelere kıyasla düşük seviyelerde seyrediyor. Bu rakamlar diğer gelişmiş ülkelere kıyaslan-
Bu da büyümek ve yatırım yapmak için bizi dış dığında düşük kalıyor. Sistemin yapısal olarak
kaynaklara mecbur ediyor. Öncelikle yapma- bazı revizyonlara ihtiyaç duyduğunu her plat-
mız gerekenin bugünden, daha çok tasarrufa formda anlatıyoruz. Mevcut desteklerin artma-
yönelik bilinç oluşturmak olduğunu düşünüyo- sı; nakit çekme imkânının getirilmesi; sağlık,
rum. Özellikle son dönemde Bireysel Emekli- evlilik, eğitim, mülk sahibi olma gibi ihtiyaçlar
lik Sistemi’yle (BES) birlikte bu bilincin yavaş söz konusu olduğunda sistemden çıkmadan
yavaş da olsa oluştuğunu görmek mutluluk birikimlerin bir kısmını çekebilme; gençlerin
verici. sisteme dahil edilmesi gibi yeniliklerin hayata
geçmesi durumunda BES’in cazibesi ve BES’e
BES fonlarının yurtiçi toplam tasarruflar içinde- yönelik talep daha da artacak. Ayrıca sistem-
ki payı 2010 yılında %1,13, 2015 yılında %2,6, de kalış süresi ve kıdem tazminatının otomatik
2018 yılında ise %4 olarak gerçekleşti . Başka katılım sistemine entegre edilmesi gibi avantaj-
bir ifadeyle yurtiçi tasarruf araçları içinde en ların kanunlaşması ile birlikte BES’in tasarrufa içindeki payları %20 civarında. Bu noktada
yüksek büyüme hızı BES fonlarında. Toplam olan etkisinin çok artacağını düşünüyoruz. kurumsal tasarruf sistemi olarak son yıllarda
BES fon büyüklüğü 105 milyar TL’ye ulaştı. BES ve otomatik katılım sistemi öne çıkıyor.
SPK verilerine göre 30 Haziran 2019 itibarıyla Uzun vadeli tasarruf oranlarında istediğimiz Ciddi bir gelişme ivmesi bulunan ve 100 mil-
bu tutarın 12 milyar TL’si hisse senetlerine, 35 düzeyde olmadığımızı söyleyebiliriz. Bunun- yar TL’lik birikime ulaşan emeklilik fonları, yurt
milyar TL’si devlet tahvillerine, 11 milyar TL’si la birlikte bu seviye, uzun zamandır belirli bir içi tasarruflar içerisinde henüz %4 paya sahip.
özel sektör tahvillerine, 7 milyar TL’si banka trend şeklinde seyrediyor. Kalkınma Bakanlığı Oran olarak küçük görünüyor, ancak büyüme
mevduat ve katılma hesaplarına yatırılmış . tarafından yayınlanan istatistiklerde görüldüğü hızı olarak umut verici. Hatta yurtiçi tasarruflar
Ayrıca yabancı menkul kıymetler, kamu dış üzere yurt içi toplam tasarrufların %50’den faz- içinde büyüme hızı en yüksek birikim sistemi
borçlanma araçları, altın, ters repo gibi varlık- lası TL ve döviz mevduatında tutuluyor. 3 ayı durumunda. Emeklilik fonları, yapıları gereği
lara da yatırım yapılmış. Buradan görüyoruz bile bulmayan mevduat vade ortalaması ile uzun vadeli hedeflere sahip olduğu için daha
ki, BES tasarrufları katılımcılarımıza gelecek uzun vadeli yatırımları finanse edebilecek kay- uzun vadelerle yatırım yapabiliyor.
güvencesi sağlarken aynı zamanda piyasa- nağı oluşturmak çok zor. Dövizin son yıllardaki
lara da sürekli artan şekilde fonlama sağla- olağandışı performansı ile döviz tevdiat he- 2018 yılı Eylül ayında açıklanan Yeni Ekonomi
maktadır. Ülkemizin dış kaynak bağımlılığını saplarına kayma da hızlandı. Kur etkisiyle bir- Programı’nda tasarruf eksikliği ile buna yönelik
da azaltıcı bir rol oynamaktadır. BES fonları likte bakınca TL ve döviz mevduatların yurtiçi çözümün en önemli aracı olarak BES öne çı-
yatırım yaptıkları varlıklar üzerinden gelir elde yerleşiklerin tasarrufları içindeki payı %70’leri karıldı. Esasında eşi benzeri olmayan %25’lik
ederken, fon ihtiyacı olan kamu ve özel sektöre aştı. Ekonominin uzun vadeli kaynak oluştura- devlet teşvikinin BES’e bir ivme getirdiği orta-
de kaynak yaratmaktadır. Piyasaların istikrarı- bilmesi; yatırımların artması, istihdamın artması da. Ayrıca kıdem tazminatının otomatik katılım
na katkı sağlama konusunda henüz çok önem- ve cari açığın düşmesi için hayati önemde. An- sistemi içine dâhil edilmesi ile ilgili çalışmalar
li olmasa da hissedilir ölçeğe gelinmiştir. BES cak tasarrufların çoğunluğu 3 ayı bile bulma- sürüyor. Bireysel emeklilik sektöründe düzenli
fonları büyüdükçe bu etkinin çok daha önemli yan vadelerde tutuluyor. Bu ortamda bankacı- birikim kültürünü öğrencilere indirgemeye ka-
hale geldiğini, piyasa istikrarının arttığını göre- lık sisteminin de uzun vadeli kredi vermesi bir dar bir takım aksiyonlar planlanıyor. İşverenleri
ceğiz. Çünkü BES fonları önemli ölçüde uzun takım riskleri alması ve yönetmesi gerekliliğini de katkı payı ödeyerek sisteme dâhil edilmesi
vadeli yatırımlardır. İstikrarlı ortamlarda uzun doğuruyor. Yurt içi tasarrufların azlığı nedeniy- sağlanırsa bu da önemli bir hareket yaratacak-
vadeli yatırımların daha yüksek getiri potansi- le yatırım yapabilmek için dış kaynak bulmak tır. İstikrarlı olarak büyüyen, istihdam üreten ve
yeline sahip olduğunu düşünürsek bu süreç gerekiyor. Devlet ve özel sektörün ihraç ettiği reel gelirlerin yükseldiği ekonomik bir ortam;
BES fonlarının getiri potansiyeline de olumlu tahvil ve bonolar görece uzun vadeli finans- tüm bu çabaların ortak çarpanıdır.
etki edecektir. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin man imkânı sağlıyor, ancak toplam tasarruflar