Page 70 - Best

68 ARAŞTIRMA

Emeklilik hakkını kazanan fakat henüz kullanmayan katılımcıların
ortalama fon tutarı (TL)

300.000
269.445
250.000
204.810 197.572
200.000 174.473 176.647

150.000

100.000

50.000

0
56-59 yaş 60-64 yaş 65-69 yaş 70-74 yaş 75 yaş ve üzeri

emeklilik hakkını kullanmak isteyen katılımcının tüm sözleşmele- yat sigortası şirketi ile düzenlenebilecek ayrı bir sözleşme olarak
rini birleştirmesi de gerekiyor. Sisteme dış sistemlerden (birikimli biliniyor.
hayat sigortaları ile vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kurulu-
şu veya sair ticaret şirketi) aktarım yaparak dahil olan katılımcılar, 18 yaş altı BES katılımcı sayısı 1,5 milyonu aştı
ilgili mevzuat gereği dış sistemlerde geçirdikleri süre ve aktarılan
tutarlara göre hesaplanan sürelerin BES’te geçirilen süreye ek- 2021 yılında uygulamaya giren 18 yaş altı çocuk ve gençlere BES’e
lenmesi yoluyla, sisteminde emekliliğe hak ediş için geçerli olan girmeyi mümkün kılan yönetmelik sayesinde, gelecekte erken yaşta
koşullardan biri olan 10 yıl sistemde kalma koşulunu sağlamadan sisteme giren katılımcıların emeklilik dönemlerinde birikimlerinde
emeklilik hakkı kazanabiliyor. Ancak bu katılımcıların her durum- ciddi bir artış olacak. Erken yaşta sisteme girdikleri için emeklilik
da emekli olarak sistemden ayrılabilmeleri için en az 3 yıl sistem- dönemlerinde sistemde kalma yılları artmış olacak olan 18 yaş altı
de kalmaları gerekliliği aranıyor.
katılımcıların, emeklilik haklarını hak etmeleri ile ciddi bir birikime
ulaşması planlanıyor. Yine Emeklilik Gözetim Merkezi’nin Kasım
Emekliliğe hak kazanan ve bu hakkı kullanmak isteyen katılım- 2024 tarihli verilerine göre, 18 yaş altı BES’in 1 milyon 555 bin 932
cı; toplu para, programlı geri ödeme ve yıllık gelir sigortaları ter- katılımcıya ulaştığı görülüyor.
cihlerinde bulunabiliyor veya birikimini bu seçenekler arasında
paylaştırabiliyor. Emeklilik hakkını kullanmak istemeyen katılımcı Emeklilere ödenen toplam tutar 3,383 milyar TL’yi
sistemde kalmaya devam edebiliyor. İsteyen katılımcı devlet kat-
kısı dahil bireysel emeklilik hesabındaki tutarları, elde ettiği getiri aştı
üzerinden yüzde 5 stopaj ödeyerek toplu para olarak alabiliyor.
Programlı geri ödemeyi tercih eden katılımcı, sistem içinde kala- EGM verilerine göre 2024 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla emeklilere
rak bir program çerçevesinde; aylık, üç aylık, altı aylık veya yıllık ödenen toplam tutar 3 milyar 383 milyon TL’yi aştı. Bu rakam 2014
dönemlerde bireysel emeklilik hesabından birikimlerinin öden- yılında 58,6 milyon TL iken 2015 yılında 92,4 milyon TL’ye yükseldi.
mesini talep edebilirken daha sonra birikimlerinin tamamını iste- 2016 yılında emeklilere ödenen toplam tutar 92,1 milyon TL, 2017
diği anda alabiliyor. yılında 115 milyon TL 2018 yılında 164,9 milyon TL ve 2019 yılında
ise 132,3 milyon TL, 2021 yılında ise 353,6 milyon TL idi. 2022 yılı
Yıllık gelir sigortası ise, toplu veya belirli süreler içinde yapılan Eylül ayı sonu itibarıyla emeklilere geri ödenen toplam tutar 568,2
katkılara göre hemen veya belli bir süre sonra başlayan, sigorta- milyon TL olmuştu. 2023 yılı Eylül ayı sonunda ise bu tutar 1,8 milyar
lıya veya lehdarlarına ömür boyu veya belirli süreler için yapılan TL olarak kaydedilmişti.
düzenli ödemeler olarak biliniyor. Yıllık gelir sigortası kapsamın-
daki ödemenin şekli ve tutarı yapılacak yıllık gelir sigortası söz- Kişi başı yapılan ödeme tutarlarına bakıldığında, Eylül 2024’te
leşmesinin hükümlerine bağlı olarak farklılık gösterebiliyor. Yıllık %25’lik persentil 145 bin 852 TL iken, ortanca ödemenin 330 bin
gelir sigortası sözleşmesi, emeklilik sözleşmesinin bir parçası 600 TL civarında olduğu görülüyor. Aynı dönemde yapılan %75’lik
değil, emekliliğe hak kazanıldıktan sonra bir emeklilik veya ha- persentilde ödeme ise 655 bin 790 TL olarak gerçekleşiyor.